Antwoord:
Dat is geen vraag wanneer je een lichamelijke beperking hebt die voor iedereen zichtbaar is.
Psychische belemmeringen of een psychische beperking zijn – meestal – niet aan de buitenkant zichtbaar. Bovendien zijn veel mensen nog onbekend met de oorzaak, de symptomen en de behandelingsmogelijkheden van een psychiatrische stoornis. Iemand die daar zelf niet mee wordt geconfronteerd, kan zich moeilijk voorstellen hoe dat ingrijpt in iemands bestaan. Soms willen of durven mensen daar ook niet zo over na te denken. Ze maken zichzelf wijs dat een psychiatrische stoornis alleen anderen kan overkomen. Het kan ook zijn dat iemand er wel rekening mee wil houden, maar zich onzeker voelt over de manier waarop dat hij daar dan mee om moet gaan. Door onwetendheid of onhandigheid kunnen dan goedbedoelde acties volkomen verkeerd uitpakken. Verder zullen er altijd mensen zijn die alleen zichzelf als de maat of het centrum van alles beschouwen en niet om kunnen gaan met datgene wat hen vreemd of onbekend is. Die hebben zelf een probleem. Wees zuinig met jouw energie. Blijf in de gaten houden dat je op de opleiding bent omdat je daar jouw onderwijsdoelen wilt bereiken. Al datgene wat je kunt beïnvloeden om de kans op succes en tevredenheid te vergroten is de moeite van het proberen waard. Verspil echter geen energie aan zaken of mensen die niet door jou te veranderen zijn.
Helaas is het nog steeds zo dat veel mensen bij een psychiatrische stoornis nog steeds denken aan gevaar, agressie, moord en doodslag. Een voorbeeld: een student vertelt bij een kennismakingsgesprek met een praktijkbegeleider van een stage-instelling dat hij de diagnose schizofrenie heeft. De praktijkbegeleider geeft aan dat “eng” te vinden. De student besluit in dat geval dan maar een andere stageplek te zoeken. Het geven van genuanceerde informatie kan misschien ook de vrees wegnemen. Deze verkeerde beeldvorming heeft ook te maken met de manier waarop de media hierover berichten.
Psychiatrische stoornissen worden vaak ongenuanceerd en in een negatief verband genoemd, waardoor een verkeerde beeldvorming in de hand wordt gewerkt. Dat heeft weer tot gevolg dat veel mensen met psychiatrische problematiek liever niet te koop lopen met hun diagnose. En dat draagt weer niet bij aan de bekendheid daarvan. Op de vraag of het verstandig is over jouw psychiatrische problematiek te vertellen is dan ook alleen maar een genuanceerd antwoord mogelijk(zie de brochure ‘Vertel ik het wel of vertel ik het niet’ op deze site)
Ook hier is het advies: ga in de eerste plaats uit van het onderwijsdoel dat je wilt behalen. Welke van de hieronder genoemde mogelijkheden biedt voor jou de meeste kans op succes of tevredenheid tijdens de opleiding?
Keuze 1:
Het niet bekend maken op de opleiding van jouw problematiek heeft tot gevolg dat je geen gebruik kunt maken van specifieke aanpassingen of interne ondersteuning. Het kan zijn dat je het zonder die steun kunt redden. Of dat je liever eerst wil uitproberen of het zonder steun lukt. In het laatste geval loop je het risico dat je te laat steun zoekt, waardoor je onnodig achterstanden kunt oplopen of zelfs – al of niet tijdelijk -moet stoppen.Externe ondersteuning kan een goede oplossing zijn, wanneer je b.v. al goede externe ondersteuning hebt of wanneer je de ondersteuning liever wat op afstand houdt van de opleidingssituatie. Dat kan een voordeel zijn. Een nadeel is dat de externe ondersteuner minder bekend is met de opleiding zelf en daar niet de contacten en ingangen heeft die een interne ondersteuner wel heeft. Het kan dan ook van belang blijken te zijn dat je de externe ondersteuner toch in contact brengt met iemand op de opleiding, zodat er gezamenlijk afspraken kunnen worden gemaakt over de soort van samenwerking en eventueel noodzakelijke bemiddeling.
Keuze 2:
Het voordeel van beperkt bekend maken is dat je zelf wat beter de regie kunt houden over het gebruik van vertrouwelijke informatie. Je kunt dan bij voorbeeld samen met belangrijke personen of met een ondersteuner afwegen waar het geven van die informatie belangrijk is voor jou en waar dat niet nodig is. Je kunt op die manier eerst eens aankijken hoe dat gaat en of jij je veilig kunt gaan voelen op de opleiding.
Als dat lukt dan kun je later altijd nog besluiten om meer mensen in vertrouwen te nemen.
Keuze 3:
Het voordeel van deze keuze is dat je de beperkingen die jouw psychiatrische problematiek met zich meebrengt met anderen op de opleiding kunt delen. Misschien is dat voor jou zo belangrijk dat je het risico, dat mensen daar ook op een vervelende manier mee om kunnen gaan, voor lief neemt. Bedenk wel dat je op de opleiding in de eerste plaats student bent, geen patiënt. In die rol zul je ook door docenten en medestudenten worden aangesproken. Het kan ook zijn dat je de psychiatrische diagnose hebt verwerkt, geleerd hebt er goed mee om te gaan. Dat maakt je minder kwetsbaar en minder afhankelijk van een omgeving waarin allerlei veiligheden zijn ingebouwd. Je kunt dan ook beter kiezen wanneer je het wel of niet ter sprake brengt.